Negen tips om met slecht zicht toch uw computer en smartphone te gebruiken

[Gastbijdrage] Op hoge leeftijd kan uw zicht verslechteren, waardoor het moeilijker is om een computer, tablet of smartphone te gebruiken. Gelukkig zijn er allerlei instellingen, tips en hulpmiddelen die u kunnen helpen bij slecht zicht om tóch gebruik te maken van het ‘platte beeldscherm’. Voor Alleszelf.nl zet ik de belangrijkste op een rij.

Achtergrond

Soms brengt het proces van ouder worden een verslechtering van het gezichtsvermogen met zich mee. Het platte scherm wordt wazig en het lezen van teksten gaat erg moeizaam. Dan kunt u zoeken naar mogelijkheden om het scherm weer leesbaar te maken. De meerderheid van de apparaten zoals computers, laptops, tablets en smartphones heeft allerlei instellingen die kunnen helpen. Vanuit mijn ervaring deel ik de belangrijkste mogelijkheden. Hebt u nog andere tips? Deel die onder dit artikel!

1. Vergroten van tekens/letters

Op bijna alle apparaten is het tegenwoordig mogelijk om de grootte van leestekens en letters aan te passen. U kunt dit doen via de instellingen of het configuratiescherm bij de opties voor beeldscherm en/of weergave/lettertype. Meestal spreekt het menu voor zich. Bij Windows van Microsoft kunt u onder configuratiescherm, toegankelijkheid het menu van toegankelijkheidscentrum doornemen. Er is een optie om de elementen op het scherm, zoals tekst en pictogrammen, groter te maken. Het is aanbevolen om deze elementen met de geavanceerde optie ‘item afzonderlijk aanpassen’ te wijzigen. De ClearType functie helpt om het scherm scherper en duidelijker te maken.

2. Ander lettertype bij slecht zicht

Als uw gezichtsvermogen minder wordt, dan zijn Arial en Verdana geadviseerde lettertypen. Deze lettertypen, vooral Verdana, tonen meer ruimte tussen de letters en leestekens dat maakt het lezen ontspannener. De instellingen voor het lettertype moeten per applicatie worden aangepast en zijn meestal te vinden onder opmaak, lettertypen of email/opties/berichten schrijven.

3. Vergroten van het contrast

U kunt ook de achtergrond van het scherm ‘zwart’ maken in plaats van de standaard witte kleur, standaardafbeelding van het toestel of de zelf ingestelde foto. Dit zorgt ervoor dat het lezen door veel mensen als prettiger wordt ervaren. De achtergrondomgeving is op die manier rustiger. De letters onder de pictogrammen of apps zijn meestal wit weergegeven en de zwarte achtergrond zorgt voor meer contrast. Ook dit gaat in het algemeen voor alle apparaten via de instellingen of het configuratiescherm.

4. Kleuren omgekeerd of hoog contrast

Veel apparaten zijn tegenwoordig uitgerust met instellingen voor de ’toegankelijkheid’, om bijvoorbeeld kleuren om te keren of een hoog contrast te realiseren. Daarmee verandert de weergave alsof wij naar het negatief van een foto kijken of geeft het scherm alleen een beperkt aantal kleuren weer. Ook deze instellingen kunnen helpen om het scherm weer leesbaar te maken. In Windows van Microsoft en op apparatuur van Apple is dit vaak goed mogelijk. Op apparatuur die draait op Android is ook kleurcorrectie mogelijk, maar is deze niet altijd aanwezig door keuzes van de fabrikant of provider. Kijk daarom in de winkel of deze configuratie mogelijk is. (Extra tip: als u hiermee bezig gaat, maak dan eerst een notitie hoe de huidige instellingen staan of sla de huidige instellingen op. Want als u niet tevreden bent, dan vraagt het  herstellen van de oude weergave veel tijd.)

5. Spraakondersteuning

Mocht uw gezichtsvermogen zodanig zijn verslechterd dat het lezen niet meer mogelijk is, dan kunt u ook gebruik maken spraakondersteuning. Daarmee kunt u alles wat op het scherm getoond wordt, laten voorlezen. Op die manier kunt u blijven tekstverwerken, e-mailen en internetten.

Bij smartphones en tablets vindt u spraakondersteuning via het eerdergenoemde menu ‘Toegankelijkheid’. De spraakondersteuningen heet in Apple-apparaten ‘Voice over’ en het is te vinden onder instellingen, algemeen, toegankelijkheid. (Let daarbij wel op dat de functie van vingergebaren op het scherm hierdoor verandert; een tik op het scherm opent bijvoorbeeld niet meer de app).  Androidapparaten bieden de mogelijkheid van TalkBack als standaard onderdeel van toegankelijkheid om tekst te laten voorlezen.

 Extra software bij slecht zicht

Bij Windowscomputers hebt u aangepaste software nodig. Hiervoor zijn gratis en betaalde oplossingen. Een gratis spraakondersteuning is bijvoorbeeld NVDA. Betaalde spraakondersteuning is er bijvoorbeeld via Supernova, Zoomtext en Jaws. Deze betaalde pakketten kunnen door zorgverzekeraars vergoed worden als er een individueel advies is van een expertiseorganisatie zoals Bartiméus.

6. Gebruik touchpen of (extern) toetsenbord

Als het kleine scherm van uw smartphone niet meer met de vingers te bedienen is, lukt de bediening waarschijnlijk wel met een touchpen (ook styluspen genoemd) voor tablet en smartphone. Het tikken op het scherm met de touchpen biedt meer precisie. Het vervangen van de vingergebaren kan ook met een extern toetsenbord dat u via bluetooth aan uw apparaat koppelt. Dergelijke pennen en toetsenborden zijn voor weinig geld bij bijvoorbeeld de Action, Blokker of Hema te koop, maar ook via internet.

7. Leren typen met leuke cursussen

Het kijken naar het toetsenbord voor een e-mailbericht en daarna weer kijken naar het scherm of het bericht wel correct is, vraagt veel energie en inspanning. Door die inspanning weg te halen wordt het gebruik van digitale apparatuur als communicatiemiddel een stuk prettiger. Overweeg daarom om te ‘leren typen’. Dit kan als saai worden ervaren, als u bijvoorbeeld allerlei reeksen tekens moet invoeren. Maar er zijn op de markt tientallen cursussen die juist de saaie gedeeltes proberen weg te halen met bijvoorbeeld animaties of zinvolle teksten. Een gratis cursus vindt u op Typelesonline en overzicht van aanbieders hier op Seniorweb.  Als u kiest voor toetsenborden met grotere letters, met verschillende kleuren achtergrond en voorgrond, maakt u het typen een stukje makkelijker en leuker. Een goedkope oplossing is om via internet stickers met grote letters te kopen voor op toetsenbord. Uiteindelijk gaat het erom om energie over te houden om op een prettige manier digitaal te blijven communiceren en/of de administratie van uw de huishouding bij te houden.

8. Taken met spraak invoeren

Steeds meer apparaten hebben een spraakoptie om taken uit te voeren. De werking is anders dan het laten voorlezen (zoals bij tip 4), want de spraakuitvoer is een persoonlijke assistent die korte, eenvoudige taken uitvoert om bijvoorbeeld een persoon te bellen of een sms-bericht te versturen. Producten van Apple (ioS en MacOS), Google (Android, op apparatuur van vele fabrikanten) en Microsoft (Windows) hebben allemaal een eigen persoonlijke assistent, met namen zoals Siri, Google Assistant en Cortana, hoewel die laatste van Microsoft nog niet in het Nederlands werkt. Eigenlijk is het heel simpel, zoals ‘ik dicteer en het wordt voor mij in tekst omgezet’ of ‘ik geef een spraakbevel aan de smartphone om een afspraak in de agenda te zetten’.

9. Verken uw apparaat

Het is bijna niet meer mogelijk om in dit digitale tijdperk de ontwikkelingen bij te houden en handleidingen te maken met alle specifieke functies. Toch zijn er veel functies die u, ook met verminderd zicht, goed kunnen helpen – zeker nu er veel geschikte senioren smartphones zijn gemaakt. Zoeken op internet voor tips en trucs is aan te raden, net zoals het verkennen en uitproberen van uw apparaat. Er kan vaak meer dan u denkt!”

Uw ervaringen met slecht zicht

Hoe is uw ervaring met het gebruik van digitale apparatuur zoals computers, tablets en smartphones? Hebt u nog andere suggesties voor mensen op hoge leeftijd? Ik ben heel benieuwd. Laat uw reactie hieronder achter.

Wilt u gratis updates ontvangen zoals dit artikel over slecht zicht?
Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.