Brand voorkomen? Uit de brand met deze tips

Op hoge leeftijd hebt u een hogere kans op brandongevallen in huis. Dat komt vooral door roken, koken, elektrische apparatuur en elektrische kacheltjes. In dit bericht over brand voorkomen laten we u zien hoe u zelf zo goed mogelijk voorkomt dat er brand ontstaat, dat u gewond raakt of omkomt bij een brand in uw woning.

Verantwoording brand voorkomen

Voor dit artikel maakten we gebruik van informatie van de brandweer, het brandwondencentrum en 101BHV. Interessant is vooral het rapport “De invloed van de vergrijzing op de brandveiligheid“. Dit rapport van de Brandweer Academie en de Nederlandse Brandwondenstichting maakt duidelijk waarom er vooral in de woningen van ouderen brand kan ontstaan en wat u er tegen kunt doen!

Brandrisico in beeld

In één op de 65 woningen in Nederland is elk jaar een kleinere of grotere brand. Vijftig mensen overlijden jaarlijks als gevolg van brand. Een derde van de slachtoffers is ouder dan 65 jaar. Daarnaast geeft brand nog meer ellende. Brandwonden geven meestal blijvende littekens en brand verwoest soms ook uw levenswerk, persoonlijke bezittingen en belangrijke documenten. Er is dus alle reden voor om stil te staan bij de oorzaken van brand en wat u kunt doen om eventuele schade zoveel mogelijk te beperken.

Hoe ontstaat brand bij ouderen?

Niet iedereen loopt een even grote kans op brand. Brand ontstaat het vaakst bij alleenstaanden, mannen, rokers, alcoholgebruikers in een kleine, volle leefruimte met elektrische of gaskachels. En dan vooral ’s winters en wanneer de bewoners minder mobiel (ouder) zijn. Dat er vooral onder ouderen slachtoffers vallen heeft twee oorzaken;

Ten eerste laat men door vergeetachtigheid wel eens een pan te lang op het vuur staan, of vergeet men een kaars uit te blazen.
Ten tweede kunnen ouderen een beginnende brand minder goed blussen en kunnen zij minder snel wegkomen wanneer de brand levensbedreigend wordt. Branden worden nogal eens veroorzaakt door ouderen die in slaap vallen tijdens het roken of een sigaret niet goed doven. Ook elektrische kacheltjes of andere elektrische apparatuur en kooktoestellen leveren nogal eens brand op.

Het rapport noemt de volgende oorzaken van brand bij ouderen:

Voorkomen dat brand ontstaat

Wat kunnen we doen om zoveel mogelijk ellende te voorkomen? Allereerst door zoveel mogelijk te voorkomen dat brand ontstaat. Maar ook: nagaan wat er zou moeten gebeuren wanneer dat onverwacht toch gebeurt. Omdat elektrische apparaten de grootste boosdoeners zijn, dienen ouderen hier op het meest alert te zijn. Voor het gebruik van deze apparaten gelden de volgende tips:

1. Zorg voor een veilig elektrisch net in uw woning, met een aardlekschakelaar. Indien ergens in uw woning kortsluiting ontstaat, schakelt de aardlekschakelaar automatisch de stroom uit.
2. Laat geen apparaten onnodig aan staan. De computer en de tv kunt u beter helemaal uitschakelen dan op de stand-by-stand laten staan. Overigens zijn de apparaten met moderne, platte beeldschermen veel veiliger dan de ouderwetse apparaten met beeldbuizen.
3. Als u een wasdroger heeft, zorg er dan voor dat u het filter na elke droogbeurt schoonmaakt. Het is verbazingwekkend hoe snel deze zich vullen met pluizen, die de vrije luchttoegang belemmeren.
4. Zorg voor een schone afzuigkap.
5. Laat de c.v.-ketel eenmaal per jaar controleren en laat vooral bij een hout gestookte kachel de schoorsteen regelmatig vegen.
6. Laat een strijkbout nooit onbeheerd achter. Wen uzelf aan dat u de strijkbout altijd op een ijzeren ondergrond zet. Maar ook dan kan het misgaan, bijvoorbeeld wanneer een gordijn of papier er tegenaan waait.

Ook zonder elektrische apparaten kan het echter misgaan. Zet daarom nooit kaarsen in de buurt van brandbaar materiaal als gordijnen. Plaats kaarsen altijd op brandveilig materiaal, zodat er niets gebeurt als u plotseling weg moet of vergeet de kaars uit te blazen. Of gebruik elektrische kaarsjes. Zeker wanneer u wat vergeetachtiger wordt, is dit een veilige oplossing.

Wees voorbereid op een brand

Ondanks alle voorzichtigheid kan brand toch ontstaan. Wanneer dat zo is, is het goed wanneer u erop bent voorbereid:

• Zorg dat u uw woning altijd goed kunt verlaten en dat u weet via welke routes u dat het beste kunt doen. Overweeg zo nodig een vluchtladder.
• Pas op dat u geen obstakels in de vluchtroute plaatst en dat u de deuren kunt openen. Zorg dat u de hoofdafsluiters van gas en elektriciteit goed kunt bereiken.
• Gebruik betrouwbare stekkerdozen en elektrische snoeren. Niet alle stekkerdozen beschikken over aansluitingen met randaarde. Let hier op als de apparaten dit wel vereisen.
• Zorg voor een rookmelder op elke verdieping van uw woning.
• Overweeg de aanschaf van een brandblusser.

Diverse apparatuur:

1. Rookmelders

Wanneer er in de buurt van een rookmelder rook ontstaat, zal de rookmelder zijn werk doen. Meestal geeft de melder dan een luid geluidssignaal, maar het kan ook een stil alarm laten afgaan. Het nut is vooral dat u door het lawaai ’s nachts wakker wordt, waardoor de kans op verstikking afneemt.

Eenvoudige

De webwinkel Bol.com geeft een Top 10 in Rookmelders waarbij u de modellen en prijzen gemakkelijk kunt vergelijken. Eenvoudige rookmelders zijn bij de doe-het-zelfzaken te koop voor minder dan € 10. De brandpreventiewinkel biedt er een voor € 9,95. Dit is een optisch werkend apparaat, waarbij een ‘oogje’ eventuele rook registreert. Deze apparaten werken op een batterij, die regelmatig moet worden vervangen. Ook moet de sensor jaarlijks worden gereinigd, om een goede werking te waarborgen.

Duurdere

Duurdere modellen zijn vaak uitgerust met een draadloos signaal en bieden soms de mogelijkheid om de sensor af te stellen, zodat deze in de keuken minder snel afgaat dan in de slaapkamer. Modellen van rond € 25  hebben vaak ook een batterij die veel langer (circa tien jaar) meegaat. Per saldo zijn die dus goedkoper dan de goedkoopste modellen.

Combi-modellen

Ook zijn er combi-modellen die ook koolmonoxide registeren. Meestal is dit echter geen goede keus, omdat een rookmelder aan het plafond gemonteerd moet worden en een koolmonoxidemelder op een hoogte van ca. 1,50 meter en ongeveer 2 meter vanaf bijvoorbeeld de openhaard, CV ketel en/of geiser.

Reagerend op warmte

Ten slotte zijn er melders die niet reageren op rook, maar op warmte. Deze gaan af bij een temperatuur van 70 graden. In keukens zijn deze betrouwbaarder dan de modellen met een lensje, omdat de kookdampen de melder dan niet in de war brengen.

Bevestigen

Het bevestigen van een rookmelder is verrassend eenvoudig. Vaak moeten er een paar schroefjes in het plafond worden geboord. Er zijn ook melders die u met zelfklevende tape eenvoudig aan een glad oppervlak kunt bevestigen. Hoe u dat binnen een minuut doet, ziet u hier.

Locatie

Plaats een rookmelder bij voorkeur in de buurt van potentiële brandhaarden, zoals de ruimte van cv-ketel. Natuurlijk altijd aan het plafond, omdat de rook altijd opstijgt. Een rookmelder in de keuken zou ook voor de hand liggen, maar dan zal deze vaak vals alarm geven vanwege de opstijgende dampen. Daarom is voor de keuken een hittemelder meer geschikt.

2. Slimme apparaten

De laatste jaren is ook slimme apparatuur ontwikkeld om brand in een nog vroeger stadium te ontdekken of helemaal te voorkomen. Om branden tijdens het koken te voorkomen is de Stovebug ontwikkeld: een fornuisknop die in de gaten houdt hoe lang een fornuispit aanstaat. Wanneer dat langer is dan nodig, geeft deze een geluidssignaal.

En dan zijn er nog de temperatuursensoren, die bedoeld zijn voor bevestiging in de buurt van een fornuis. Een voorbeeld is het Stove Alarm, die een signaal geeft wanneer de temperatuur boven het fornuis hoger oploopt dan normaal. Een uitgebreid assortiment van brandveilige artikelen vindt u ook bij NaQuBo. Misschien leuk om eens een kijkje te nemen.

3. Blusdekens en brandblussers

Om goed voorbereid te zijn op een eventuele brand, kunt u een blusdeken of een brandblusser aanschaffen.

Blusdeken

Een blusdeken legt u over de brandhaard, zodat de brand geen zuurstof meer krijgt en dooft. Let u er bij de aanschaf op dat de blusdeken het keurmerk BSEN 1869:1997 heeft. Een blusdeken werkt over het algemeen goed, maar de werking van een blusdeken is niet gegarandeerd bij een vlam in de pan. Een blusdeken kan ook nuttig zijn om een brandende ruimte op een redelijk veilige wijze te passeren. Om die reden wordt wel eens aangeraden om een blusdeken in de slaapkamer te hebben. Dit zit soms ook in een noodpakket.

Brandblusser

Een brandblusser is een veiliger alternatief, omdat u hiermee van een iets grotere afstand de brand te lijf kunt gaan. Het gebruik van een brandblusser vergt wel wat oefening: men moet de brandblusser pakken (misschien staat hij op een niet bereikbare plaats), de pen er uittrekken, de slang op de vuurhaard richten en dan in het handvat knijpen. Vergelijk de verschillende brandblussers en let bij uw keuze goed op de materialen waarvoor deze bedoeld zijn.

Geschiktheid herkennen

U kunt de geschiktheid van brandblussers herkennen aan de letters op het apparaat. De letters hebben de volgende betekenis:

• A: geschikt voor vaste stoffen;
• B: geschikt voor vloeistoffen;
• C: gassen;
• D: licht ontvlambare materialen;
• E: elektrische bronnen;
• F: geschikt voor olie en vetten.

Voor een doorsnee huishouden zijn brandblussers geschikt met de aanduidingen A, B en F.

Een brand zelf blussen of 112 bellen?

Veel ouderen gaan niet graag aan de slag met een brandblusser of blusdeken. U kunt dan toch een paar dingen doen om te schade beperkt te houden. Zo is een brand soms ook te blussen met water of door de luchttoevoer af te sluiten. Let er echter op dat brandend vet (vlam in de pan) niet met water mag worden geblust.  Houd in iedere geval altijd voldoende afstand (enkele meters) tot de pan. Zet de warmtebron uit, indien mogelijk. Doe de afzuigkap uit. Wanneer het vuur niet te groot is, kunt u ook een deksel op de pan zetten. Maar pak de pan nooit vast en probeer deze niet te verplaatsen.

Wanneer de brand niet snel kan worden geblust, sluit u de deur van de brandende ruimte brengt u eerst uzelf en anderen in veiligheid en waarschuwt u de brandweer via 112. Bij een grotere brand waarschuwt u ook eventuele omwonenden. U geeft dan aan wat er aan de hand is en naar welk adres de brandweer dient uit te rijden en ga na of u eventuele belemmeringen voor de brandweer kunt wegnemen.

Conclusies over brand voorkomen

Iedereen zou eens goed moeten nadenken over de brandveiligheid van de woning. En over mogelijke vluchtwegen in geval van een onbeheersbare brand. Om brand te voorkomen moet u vooral elektrische apparaten, de wasdroger, afzuigkap en gasfornuis in de gaten houden. Rookmelders en brandblussers kunnen veel narigheid voorkomen. Wij nodigen u graag uit om andere tips hieronder te melden.

Wilt u gratis updates ontvangen zoals dit artikel over brand voorkomen?
Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.