Zelf de regie houden? Maak een Persoonlijk Zorg- en Leefplan!

Langer zelfstandig wonen betekent ook: beter voor uzelf zorgen. Hebt u er daarom wel eens over nagedacht om daarvoor een ‘plan’ te maken? Door na te denken over thema’s die voor u belangrijk zijn, weet u beter wat u wilt, wat bij u past en hoe u zaken kunt regelen. Alleszelf.nl helpt u op weg om via een Persoonlijk Zorg- en Leefplan goed voor uzelf te zijn.

Plan voor eigen regie en beste zorg

De kans is groot dat u op hoge leeftijd zorg en ondersteuning nodig hebt om zolang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. U kunt die hulp ad-hoc en intuïtief gaan regelen en/of over u heen laten komen. Maar u kunt er ook voor kiezen om u alvast voor te bereiden en behoeften, wensen en mogelijkheden op papier te zetten. Dat is dan uw eigen plan, dat wij hier een Persoonlijk Zorg- en Leefplan noemen. De voordelen hiervan zijn:

• u neemt en houdt zoveel mogelijk eigen regie;
• u hebt de tijd om na te denken over de toekomst, zaken te onderzoeken en de beste keuzes te maken;
• u hebt ook de gelegenheid hier vrienden, familie en mantelzorgers bij te betrekken;
• u bouwt aan een waardevol document voor gesprekken met eventuele toekomstige zorg- en dienstverleners, zorgt ervoor dat u een sterke gesprekspartner bent doordat u aantoont dat u uw leven en situatie serieus neemt;
• u hebt minder kans om in regels en aanvraagprocedures verstrikt te raken;
• u heeft een grotere kans om de zorg en ondersteuning te krijgen die bij uw situatie past.

Vier onderdelen voor uw eigen plan

Er zijn geen regels of eisen aan een Persoonlijk Zorg- en Leefplan. Op basis van onze ervaring en vakkennis, doen wij hiervoor een voorstel, dat u naar eigen inzicht kunt aanpassen.

1. Basisgegevens

Begin met uw persoonlijke gegevens: naam, eventueel de naam van degene die u helpt bij het maken van uw plan, adres en datum van opstellen. Voeg hier een beknopte biografie aan toe en vertel kort iets over waar ú voor staat: wat vindt u belangrijk in het leven? Denk aan ‘waarden’ zoals gemak, schoonheid, vriendschap, zeggenschap… zo zijn er nog veel meer! Maak bijvoorbeeld gebruik van de Persoonlijke waardentest om meer over uw waarden en normen te leren kennen. De basisgegevens uit deze stap zijn belangrijk om uzelf en toekomstige hulpverleners richting te geven bij het vinden van passende oplossingen als dat nodig is.

2. Levensdomeinen

In uw leven is ‘alles met alles verbonden’: hoe u woont kan bijvoorbeeld van invloed zijn op uw gezondheid, op uw financiën en op uw contacten. En uw lichamelijke gezondheid kan effect hebben op uw mobiliteit, relaties en geestelijke vermogens. Daarom is het goed om naar álle onderwerpen te kijken die voor uw leven belangrijk zijn. Die onderwerpen worden wel ‘levensdomeinen’ genoemd. Geïnspireerd door de Zelfredzaamheidsmeter noemen we tien levensdomeinen waar u over kunt nadenken voor uw Persoonlijke Zorg- en Leefplan.

1. Lichamelijke gezondheid: hoe is uw lichamelijke gezondheid? Welke beperkingen heeft u eventueel en welke zorg of ondersteuning is daarbij nodig?
2. Geestelijke gezondheid: hoe is uw geestelijke gezondheid? Bent u vrolijk of juist angstig, hebt u veel vertrouwen of bent u vaak achterdochtig? Ook: hoe makkelijk begrijpt en onthoudt u zaken? Hoe bent u in staat om de regie te nemen en te houden?
3. Sociaal netwerk: welke contacten met andere mensen hebt u en hoe goed zijn deze contacten? Bent u daarover tevreden of is er (kans op) eenzaamheid? Denk aan familie, vrienden, clubs en verenigingen, mantelzorg en buurtcontacten.
4. Activiteiten: wat vindt u fijn om te doen? Binnenshuis, buitenshuis, dagelijks of af en toe? Denk bijvoorbeeld aan hobby’s, sport, kerk- en familiebezoek, vakantie en vrijwilligerswerk.
5. Woonsituatie: hoe woont u? In wat voor huis, hoe bevalt het, welke hulpmiddelen, klussen of aanpassingen zijn eventueel nodig?
6. Huishouden: hoe is uw huishouden, kunt u hier zelf in voorzien of hebt u hulp nodig? Denk aan schoonmaken, boodschappen doen en koken.
7. Zelfzorg: hoe goed kunt u voor uzelf zorgen? Denk aan eten, aankleden, wassen en naar het toilet gaan.
8. Mobiliteit: hoe makkelijk kunt u zich in huis en buitenshuis verplaatsen? Oftewel: hoe zelfstandig en eenvoudig kunt u boodschappen doen, naar activiteiten gaan of op bezoek bij andere mensen?
9. Veiligheid: hoe veilig voelt u zich in huis en buitenshuis? Denk aan val-ongelukken, diefstal en inbraak.
10. Financiële situatie: hebt u voldoende inkomsten om uw wensen mogelijk te maken? Of hebt u wellicht schulden of moeite om de eindjes aan elkaar te knopen?

3. Uw inzichten

Per levensdomein kunt u vervolgens het volgende bedenken, bespreken en op papier zetten:

• hoe is de huidige situatie;
• hoe zou u het willen hebben; oftewel: de gewenste situatie;
• hoe gaat u die gewenste situatie bereiken: wat hebt u nodig, wie gaat het doen, wie kan u helpen, en wanneer wilt u dat doen?

4. Bespreken, bijstellen en uitvoeren

U kunt het Persoonlijke Zorg- en Leefplan per jaar bijstellen of wanneer er belangrijke veranderingen in uw leven plaatsvinden. Ook kunt u het bespreken met mensen die u vertrouwt en die u kennen. Op die manier komt een plan tot stand dat echt úw plan is. Vervolgens kunt u het plan gaan uitvoeren. Tips:

• maak het plan op uw computer of tablet, zodat u het makkelijk kunt bijstellen en delen met anderen;
• voeg foto’s toe als deze uw situatie of doelen verduidelijken;
• weet waar u het plan hebt opgeborgen;
• maak gebruik van de informatie op Alleszelf.nl als inspiratie en concrete hulp voor uw wensen.

Overzicht leefplan

Om u te helpen, geven we hier een overzicht van ons voorstel voor een Persoonlijk Zorg- en Leefplan. Op die manier wordt het bijna een ‘invuloefening’. U begint met de basisinformatie: persoonlijke gegevens, datum, biografie en: wat vindt ú belangrijk in het leven?

Persoonlijk plan in de wet

Sinds 2015 komt het begrip Persoonlijk Plan voor in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de Wet Langdurige zorg (WLz). In die wetgeving draait het om zorg en ondersteuning; het plan is bedoeld om te gebruiken bij de aanvraag van een zorgindicatie. Een plan zoals wij hier bedoelen, is echter breder van opzet. Het heeft meer thema’s, verspreid over meerdere levensdomeinen. Daarom noemen we het een Persoonlijk Zorg- en Leefplan.

Hulp nodig?

Hopelijk kunt u met de informatie in dit bericht zelf aan de slag. Hebt u hulp nodig? U kunt wellicht familie of vrienden vragen. Maar er zijn ook andere hulpbronnen. Ons brede, Persoonlijke Zorg- en Leefplan zijn wij daarbij nog niet tegengekomen, maar we verwachten dat u tenminste bij een deel van uw Persoonlijke Zorg- en Leefplan geholpen kunt worden of inspiratie vindt via:

• de gratis workshop ‘Het kan. Start met uw persoonlijk plan’ van Zorg Verandert.
• de cursus ‘Keukentafelgesprek/Persoonlijk Plan’ van Per Saldo. Alleen voor mensen die gebruik maken van een Persoonsgebonden Budget; prijs voor leden is € 45, niet-leden betalen € 65.
• ondersteuning van vrijwillige ouderenadviseurs van de PCOB, Unie KBO en ANBO en professionele cliëntondersteuning zoals in dit bericht aan bod komt.
• ondersteuning van Zorgbelang, MEE en het Zorgkantoor, zoals in dit bericht aan bod komt.
• hulp en advies van een mantelzorgmakelaar, zoals hier omschreven. U vindt adressen van zelfstandig werkende mantelzorgmakelaars in het hele land op www.bmzm.nl.

Uw ervaringen

Heeft u ervaring met het schrijven van een Persoonlijk Zorg- en Leefplan? Of heeft u meer tips om het op te stellen, kent u andere mensen en organisaties die kunnen helpen? Deel deze hieronder!

Wilt u elke 2 weken een gratis update ontvangen zoals dit artikel over het leefplan? Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.