Als u op hoge leeftijd bent of in uw omgeving mensen kent die tot op de hoogste leeftijd zelfstandig blijven wonen is het laatste dat u wilt dat er ouderenmishandeling plaatsvindt. Tóch hebben veel ouderen hiermee te maken. Hoe kunt u herkennen of u of een ander wellicht mishandeld wordt; en hoe kunt u handelen? Alleszelf.nl zet de informatie (in deze update) op een rij.
Zware lading
Ouderenmishandeling is een begrip met een zware lading en roept veel reacties op. Sommigen vinden het woord niet passend, omdat het wijst op een strafbaar feit terwijl de ‘daders’ soms onbedoeld en onbewust kunnen handelen. Dit noemt men ook wel ontspoorde zorg. Hoewel het aantal meldingen over ouderenmishandeling toeneemt, is onduidelijk hoe vaak ouderenmishandeling exact voorkomt. Volgens het SCP zou ouderenmishandeling in Nederland kunnen gaan om 15.000 tot 200.000 ouderen.
Zes soorten ouderenmishandeling
Over het algemeen betekent ouderenmishandeling het handelen of het nalaten van handelen van een persoon die zorg of ondersteuning aan een oudere (deels) afhankelijke hulpvrager (65+) verleent, waardoor deze fysieke, mentale of materiële schade lijdt. Er bestaat een onderscheid in zes vormen van ouderenmishandeling:
- Lichamelijke mishandeling. Hierbij gaat het om fysieke handelingen waarbij een persoon (ernstig) letsel (zoals fracturen, blauwe plekken, brandwonden) oploopt. Dit kan gebeuren doordat het slachtoffer is geslagen, geschopt of hardhandig is beetgepakt.
- Psychische mishandeling. Wanneer iemand herhaaldelijk wordt uitgescholden, gekwetst, gekleineerd, genegeerd of gediscrimineerd is er sprake van psychische mishandeling. Dit kan veel negatieve emoties bij een oudere oproepen, zoals angst, woede, verdriet of verwardheid.
- Financiële uitbuiting. Dit gebeurt wanneer er wordt geprofiteerd van de bezittingen van een oudere, of deze zelfs worden weggenomen. Denk hierbij aan diefstal van geld of goederen, veranderen van testamenten of het financieel kort houden van een persoon.
- Verwaarlozing. Iemand kan zowel lichamelijk als psychisch worden verwaarloosd. Lichamelijke verwaarlozing gebeurt bijvoorbeeld door ondervoeding, uitdroging, slechte hygiëne of verwonding vanwege doorliggen. Geen aandacht, liefde of ondersteuning geven zijn kenmerken van psychische verwaarlozing.
- Seksueel misbruik. Dit zijn ongewenste seksuele handelingen met of in het bijzijn van ouderen.
- Schending van rechten. Het kan ook gebeuren dat de rechten van ouderen worden ingeperkt, zoals het recht op vrijheid, privacy of zelfbeschikking. Te denken valt aan het achterhouden van post, het opsluiten van een ouder persoon of het wegsturen van bezoekers.
Herkennen van ouderenmishandeling
In de meeste gevallen gebeurt ouderenmishandeling “achter de voordeur”. U kent vast wel deze eerdere Rijksoverheid-campagne.
De huidige campagne Ik vermoed huiselijk geweld heeft het motto ‘Het houdt niet op, totdat je iets doet’. De ministeries van VWS en van Justitie en Veiligheid vragen hiermee slachtoffers en omstanders in actie te komen bij huiselijk geweld.
U ziet het dus niet gebeuren en vaak verwacht u het ook niet. Toch kunt u alert zijn en signalen herkennen. Onder andere de volgende signalen kunnen duiden op mishandeling van oudere zorg- en hulpvragers:
- zichtbaar letsel, waar de oudere persoon en/of de pleger mogelijk onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor geeft;
- een onverzorgd uiterlijk en verwaarloosd huishouden bij de oudere
- onverklaarbare depressiviteit of angst bij een oudere;
- overdreven schrikreactie bij een onverwachte aanraking of schichtig of teruggetrokken gedrag bij een oudere;
- verdwenen geld of goederen van een oudere;
- toenemend aantal schuldeisers;
- de verzorger toont zich onverschillig over het welzijn van de oudere;
- de verzorger wekt een overbelaste indruk;
- er wordt gescholden en geschreeuwd tegen de oudere in de aanwezigheid van een arts of hulpverlener of de oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te spreken
- een lege koelkast.
Niet in alle gevallen hoeft er sprake te zijn van ouderenmishandeling; het kan een momentopname zijn of andere oorzaken hebben. Wel kunt u alert blijven en als u merkt dat signalen terugkomen, kunt u actie ondernemen.
Oplopende spanningen thuis
We blijven deze periode zoveel mogelijk thuis. In veel huishoudens gaat dit goed, maar in sommige situaties lopen de spanningen thuis op. Kijk wat u kunt doen >>
Handelen
Of het nu om uzelf gaat of om uw buurvrouw, een kennis, vriend of familielid: u kunt ouderenmishandeling stoppen of een ernstige situatie voorkomen. Er zijn hiervoor een aantal mogelijkheden, die we bespreken van licht naar zwaar. Het is afhankelijk van de situatie, welke vorm van handelen nodig is. Erover praten is een eerste, voor de hand liggende stap. Een huisverbod en crisisopvang worden minder snel gebruikt. De informatie is gebaseerd op bronnen van meerdere organisaties.
- Praten. Het is belangrijk dat u uw gedachten niet voor uzelf houdt. Als u één van de signalen opmerkt, kunt u dit bespreken met iemand die u vertrouwt. Iemand die de oudere persoon ook kent. Deel uw gedachten met diegene, misschien wordt dit ook herkend. Samen kunt u daarna vervolgstappen ondernemen. U kunt ook in gesprek gaan met de oudere persoon waarbij u eventuele mishandeling herkent. Dit kan moeilijk zijn, u kunt er ook naast zitten, maar het is goed om dit te polsen. Wanneer er inderdaad sprake is van ouderenmishandeling, kunt u er samen iets tegen doen.
- Een Veilig Thuis. In Nederland zijn 26 meldpunten waar u bij deskundige hulpverleners advies kunt inwinnen, mishandeling kunt bespreken en doorverwezen kunt worden naar professionele hulp. U kunt 24 uur per dag gratis bellen met 0800-2000 of rechtstreeks contact opnemen met de Veilig Thuis-organisatie bij u in de buurt; hier vindt u het overzicht van alle vestigingen. Het meldpunt is beschikbaar voor mensen die zelf mishandeld worden en voor mensen uit hun omgeving.
- De politie. De politie heeft ook een rol bij ouderenmishandeling omdat deze wettelijk verplicht is om een aangifte van een strafbaar feit, en daarmee ook huiselijk geweld, op te nemen. U kunt een melding maken en aangifte doen door te bellen met 0900-8844 of door naar het dichtstbijzijnde politiebureau te gaan.
- Huisverbod. Wanneer de situatie binnen een huishouden ondraaglijk is of dreigt te worden, kan er een tijdelijke uithuisplaatsing worden gerealiseerd. Op deze manier ontstaat veiligheid en rust en kunnen alle betrokkenen hulp krijgen. De Wet tijdelijk huisverbod maakt dit mogelijk. U kunt deze optie bespreken met de eerdergenoemde organisatie Veilig Thuis.
- Crisisopvang. Als direct een oplossing nodig is kunt u gebruik maken van de crisisopvang/spoedzorg. U kunt dan tijdelijk op een andere plek verblijven, in een veilige omgeving. Ook dan zal er hulp worden ingeschakeld om uw thuissituatie onder de loep te nemen en passende oplossingen te bedenken, wanneer nodig. Crisisopvang is altijd tijdelijk. De duur van de opvang is afhankelijk van de situatie. Uw huisarts kan crisisopvang in gang zetten; voor meer informatie kunt u ook terecht bij een GGZ-centrum, uw gemeente of het maatschappelijk werk.
- 112. Misschien klinkt het als een open deur: maar bij spoedeisende hulp bel dan direct het alarmnummer 112.
Ouderenmishandeling tot slot
Alleszelf.nl hoopt dat ouderenmishandeling bij u en in uw omgeving niet voorkomt. En dat u beter in staat bent om signalen op te vangen als daar onverhoopt wél sprake van is. Wat zijn uw ervaringen? Kent u nog andere manieren om ouderenmishandeling te verminderd of tegen te gaan? Laat het ons weten in een reactie onder dit artikel.
Wilt u gratis updates ontvangen zoals dit artikel over ouderenmishandeling?
Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.
Het is vanzelfsprekend uitstekend, dat tegen ouderenmishandeling wordt opgetreden.
Wat ik er echter van weet, wordt `n mishandeling meestal gepleegd door een hulpverlener en dat kan familie of zelfs een eigen kind zijn.
Het kan gebeuren, dat ondanks die slechte verhouding de oudere niet van die hulp af wil en dus niet zal optreden. Dat doet hij zeker niet indien het om een eigen kind zou gaan.
Treedt hij wel op, dan zal de oudere toch de hulp van een ander moeten accepteren…..
Senioren geven een 8,1 als rapportcijfer om hun gevoel van veiligheid te kwantificeren. Dat cijfer daalt naar een 7,4 als ze s avonds in het donker naar buiten moeten. Toch voelen zelfs overdag bijna zeven van de tien ouderen zich weleens onveilig als ze de deur uitgaan. Dat komt door hangjongeren, als het heel stil is op straat of het gevoel dat er zomaar ineens iets kan gebeuren.
Er moet in de wet opgenomen worden dat als kinderen zaken regelen voor hun ouder nagetrokken worden of zij onterfd zijn. Ook moet er onderzoek gedaan worden waarom een cliënt in een verzorgingstehuis niet in contact mag treden met een door mantelzorger opgegeven persoon. Ouderenmis-handeling moet strafbaar gesteld worden!!! In deze casus: onterfde zoonlief stopte vader zo snel mogelijk in een verzorgingstehuis, zodat contact tussen vader en levensgezel niet herstel mag worden. Vader ramt hierdoor met zijn hoofd tegen de ramen. Zoon legde verbod op bezoek op, dreigde vader hem over te laten plaatsen, indien contact ontstaat, laat telefoon afsluiten, liegt vader voor over zijn woonplaats en de situatie van de levensgezel. Zoon heeft vader in een onveilige situatie onveilige geplaatst en heeft zijn vader de juiste zorg en aandacht onthouden. Vader heeft een vreselijke lijdensweg ondergaan. Oudermishandeling komt blijkbaar veel voor. Die voorbeelden dienen meer belangstelling te krijgen in de media. Bekendheid, adequaat reageren door instanties en straffen zal hopelijk ernstig leed bij ouderen voorkomen.
Niemand doet aan geen enkele vorm van mishandeling iets. Je hebt niets aan niemand. Het bestaat alleen op papier. In werkelijkheid kan het niemand een hol schelen en krijg je als slachtoffer de zwarte piet bij klagen ook door politie ook door de rest. Maak je geen illusies.
Het is zo makkelijk om te zeggen “niemand doet iets”, maar bedenk dat het vaak onwetendheid is, of onbekendheid. Probeer zelf altijd een luisterend oor te zijn, dan doe je in ieder geval al iets aan het gevoel van allen staan en dat schept vertrouwen!
Vermoeden financieel misbruik. Een buitenstaander heeft zonder overleg, het testament en levenstestament van onze ouder geregeld. We erven wel. Het is vastgelegd bij een notaris. De persoon heeft alle volmachten. Onze ouder houd zich op de achtergrond. Hulp gevraagd bij veilig thuis. Ze gaan er niets mee doen als de ouder niet wil. Geen advies o.i.d. Einde casus. Verder idd ook bij andere instanties geen respons gekregen bij dit vermoeden.
Wij hebben zo’n zelfde geval. Geen vermoeden maar grote geldbedragen meerdere malen overgemaakt naar de rekening van hulpverlener. Daarbij testament aangepast van ouder zonder dat we er vanaf wisten. Maar door emotionele chantage wil onze ouder geen stappen ondernemen en ziet ons nu sls de “schuldige” van alle ellende. We zijn radeloos en weten geen oplossing te verzinnen
Oudermishandeling,vooral op psychisch gebied is achteraf pas vaak herkenbaar. Toen we gestopt waren met thuiszorg en de zorg helemaal overgenomen werd door familie bleek dat client haar angsten kwijt raakte welke in het verleden door de thuiszorg toegeschreven werden aan ziektebeeld dementie. Ook werd client gedwongen om medicatie in te nemen. Dit dwingen gebeurde onder de dreiging dat de client niet thuis kon blijven. En dat de familie dit niet vol kon houden. Dit zonder dat de familie dit wist
Dat kwam er naderhand allemaal uit. Wat naderhand ook bleek is dat verschillende mantelzorgers toch wel wat vermoede signalen hadden opgevangen,maar deze helaas niet op dat moment deelden