Iedereen die hulp of zorg nodig heeft om zelfstandig te wonen, kan bij het gemeentelijke Wmo-loket terecht. Maar wat gebeurt er als uw vraag er niet goed wordt beantwoord, of wanneer u het niet eens bent met het aanbod van uw gemeente? U kunt dan gratis gebruik maken van een cliëntondersteuner die elke gemeente beschikbaar heeft. Heeft u hiermee goede of minder goede ervaringen? Geef deze dan onder dit artikel door!
Wat is cliëntondersteuning?
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) verstaat onder ‘cliëntondersteuning’ het volgende:
- U krijgt informatie en advies die is toegespitst op uw persoonlijke situatie;
- Het advies is onafhankelijk; er wordt uitgegaan van uw belang;
- Het doel is het versterken van uw zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving. De dienstverlening wordt hierop afgestemd;
- Het kan gaan over maatschappelijke ondersteuning, preventieve zorg, zorg, jeugdhulp, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen (Wmo 2015, Art. 1.1.1).
Wat doet een cliëntondersteuner?
De cliëntondersteuner is iemand die met u meedenkt, die uw positie wil versterken. De ondersteuner is daarbij onafhankelijk ten opzichte van de gemeente of zorgverzekeraars. De ondersteuner is er voor iedereen die een beroep doet op de Wmo of de Wlz. Ook wanneer u mantelzorger bent, is de cliëntondersteuner er voor u. De ondersteuning is wenselijk wanneer u (of degene waarvoor u hulp zoekt):
- het moeilijk vindt om de juiste instanties te vinden;
- niet goed in staat bent de benodigde zorg aan te vragen;
- door een lichamelijke of geestelijke beperking belemmeringen ervaart in het meedoen in de maatschappij;
- een keukentafelgesprek moet voeren (iemand van de gemeente komt langs om te praten over de zorg en hulp die u krijgt)
Indien nodig kan de cliëntondersteuner ook helpen bij het geven van informatie over het zorgaanbod in uw regio of bij de invulling van de zorg op basis van een persoonlijk plan.
Voorbeeld
Soms is het niet duidelijk waar u terecht kunt met uw vraag u kunt dan altijd met een cliëntondersteuner contact opnemen. Bij Plusonline vonden we een mooi voorbeeld van een cliëntondersteuner. Zij vertelt: “Laatst belde een dochter met een moeder op hoge leeftijd. Haar moeder moest naar het verpleeghuis. Ze zat met de handen in het haar. Waar moest ze zijn. Hoe moest ze het aanpakken?” Ze pakte dit aan door na te gaan wat er al gedaan was, en wat er nog moet gebeuren: “Als eerste analyseerde ik het probleem en keek ik wat ze zelf al had gedaan (…) Vervolgens hebben we samen de stappen bekeken die ze nog moest zetten. Wat wij extra konden bieden was meekijken, meedenken, meedoen, overnemen waar nodig. Ze vertelde gesterkt te zijn door het samen doorspreken en met de extra handvatten”.
Waar vindt u een cliëntondersteuner?
De meeste gemeenten hebben afspraken gemaakt met de organisatie MEE voor het leveren van de cliëntondersteuning. Hoewel MEE de grootste organisatie is die cliëntondersteuners aanbiedt, is zij niet de enige. Uit MEE is in Twente de organisatie SCOT voortgekomen. SCOT werkt zonder vast personeel, maar met een breed netwerk van freelancers. Ook Zorgbelang biedt overal in Nederland cliëntondersteuning aan. Omdat elke gemeente afspraken heeft gemaakt met een organisatie voor cliëntondersteuning, kunt u dus altijd naar het Wmo-loket om deze ondersteuning te regelen. U kunt echter ook zelf rechtstreeks contact opnemen met de organisaties.
De ondersteuning in de praktijk
Gemeenten moeten hun cliënten en hun mantelzorgers wijzen op de mogelijkheid gebruik te maken van een cliëntondersteuner. Maar dit gebeurt dit in de praktijk maar weinig, zo blijkt uit een onderzoek van Movisie. En dat is jammer, want de cliëntondersteuners vinden zelf dat zij zich vooral op de volgende manieren nuttig maken:
- Vertrouwen geven aan cliënten, zodat ze hun eigen situatie beter uit kunnen leggen.
- Helpen onderbouwen van de ernst van de situatie bij een aanvraag.
- Cliënten ondersteunen met kennis over mogelijkheden van ondersteuning en zorg (kennis over onder andere aanbieders, wet- en regelgeving en persoonsgebonden budget (PGB).
- Doorgeven van signalen naar de Wmo-cliëntenraad[1] over waar de ondersteuning en zorgverlening niet goed verloopt. Het beleid kan dan worden aangepast.
Wel blijkt de afhankelijkheid soms nog onder druk te staan, volgens het onderzoek van Movisie. Vooral wanneer de cliëntondersteuners deel uitmaken van dezelfde wijkteams[2] als degenen die besluiten over de toekenning van zorg, kan dit probleem zich voordoen. In sommige gemeenten mogen de ondersteuners geen voorkeuren voor zorgaanbieders bespreken met hun cliënt. Of er wordt door de gemeenten soms te weinig tijd toegekend om een situatie goed te bespreken.
[1] De Wmo-cliëntenraad adviseert de gemeente bij het maken van beleid over alles wat te maken heeft met de Wet maatschappelijke ondersteuning. De mensen in de cliëntenraad hebben of zelf een beperking, of vertegenwoordigen een organisatie van mensen met een beperking.
[2] De zorg in de wijk wordt vaak geleverd vanuit een wijkteam. Dit team bestaat uit een mix van professionals zoals wijkverpleegkundigen, welzijnswerkers, medewerkers van thuiszorgorganisaties en Wmo-consulenten.
Tot besluit
De cliëntondersteuner heeft een nuttige functie wanneer het aanvragen van (passende en voldoende) zorg niet vanzelf gaat. U kunt de hulp van deze ondersteuners inroepen via het Wmo-loket of rechtstreeks via de organisatie die de cliëntondersteuning levert. De onafhankelijkheid van de ondersteuning verdient nog wel aandacht, vooral wanneer de ondersteuner deel uitmaakt van het wijkteam waarvoor ook de Wmo-consulent van de gemeente werkt, die uw aanvraag moet beoordelen. Heeft u ervaringen met cliëntondersteuners, geef die dan hieronder door!
Wilt u elke 2 weken een gratis update ontvangen zoals dit artikel over de cliëntondersteuner? Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.
