Keukentafelgesprek: Zo krijgt u goede hulp van uw gemeente (en gratis ondersteuning!)

Hebt u hulp nodig van uw gemeente om op hoge leeftijd zo lang mogelijk in uw eigen woning te blijven wonen? Dat gaat vaak via een keukentafelgesprek. Lees hier alles over dat gesprek, de manier waarop u zich zo goed mogelijk voorbereidt én het maximale resultaat haalt. Ook wijzen we u op gratis ondersteuning en instrumenten die voor u beschikbaar zijn. Zodat u de hulp krijgt die u nodig hebt.

Hulp via gemeente

Als u zelfstandig wilt blijven wonen, hebt u op hoge leeftijd soms hulp nodig die u niet zelf of via uw netwerk kunt betalen of regelen. Als het niet gaat om medische zorg, maar om ondersteuning in huis of in uw omgeving, dan kunt u een beroep doen op uw gemeente. Die voert de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) uit. De gemeente kan u helpen bij met huishoudelijke hulp, aanpassingen in de woning, de regiotaxi, een rolstoel voor permanent gebruik en warme maaltijdverzorging. Ook bij dagbesteding of ondersteuning van mantelzorgers kan de gemeente hulp bieden. Om te bepalen wat uw gemeente u daadwerkelijk kan en wil aanbieden, voert de gemeente met u een gesprek om uw situatie, wensen en mogelijkheden in kaart te brengen.

Koekje erbij?

Het gesprek tussen u en de gemeente is officieel een ‘onderzoek’ maar is in de praktijk vaak een ‘keukentafelgesprek’ gaan heten. Dat klinkt gezellig. Een gesprek met koffie en koekjes. Maar ondertussen gaat het over serieuze zaken. Want u krijgt straks alleen de hulp waar u niet zonder kunt en die u niet op eigen kracht of in uw eigen omgeving kunt regelen. U hebt er dus groot belang bij zo’n gesprek goed voor te bereiden en uit te voeren. Vragen die u kunt verwachten zijn:

• hoe zijn uw gezondheid, woon- en leefsituatie, hoe ziet uw netwerk eruit?
• welke hulp wilt u hebben en hebt u die hulp echt nodig?
• kunnen anderen, bijvoorbeeld familie of buren, de hulp misschien leveren?
• wat kunt u zelf doen om bijvoorbeeld uw woning te laten aanpassen?

Let op uw belang voor het beste resultaat

Uw belang kan verschillen van dat van de gemeente. Zo is de gemeente gebonden aan haar financiële budget. De gemeente kan daarom de neiging hebben voorstellen te doen die onvoldoende rekening houden met uw wensen. Dat is begrijpelijk, maar niet altijd terecht. Daarom is het goed om zo’n gesprek met de gemeente nooit alleen te voeren en goed voor te bereiden. Het komt er voor u op aan in dat gesprek.

Verantwoording

Omdat voorbereiding van het gesprek met uw gemeente zo belangrijk is, zetten wij hierna de belangrijkste adviezen voor u op een rij. Daarmee kunt een zo goed mogelijk resultaat bereiken. Wij baseren onze informatie op onder andere Aandacht voor Iedereen (een programma van VWS en landelijke organisaties CSO, Ieder(in), Koepel Wmo-raden, LPGGz, MantelzorgNL, NPCF, Oogvereniging, Per Saldo en Zorgbelang Nederland),  Plusonline, Rondekeukentafelgesprek (een initiatief van Huis voor de Zorg samen met de netwerkorganisaties FGL, GGz&OGGz, PAZ, PML en SOL), Zorgverandert (een programma van Ieder(in), LPGGz, CSO, LSR, MEE, Naar-Keuze, NOOM, Koepel Wmo-raden, PCOB, Per Saldo, Unie KBO en Zorgbelang Nederland). Ook gebruiken we de nieuwe Spelregels WMO 2015 van belangenorganisatie voor senioren ANBO en zijn suggesties van onze bezoekers verwerkt. Hebt u nog andere tips, suggesties, aandachtspunten of oplossingen? Laat ze onder het bericht achter!

Aanvragen van een gesprek

Om hulp en ondersteuning aan te vragen bij uw gemeente, kunt u contact opnemen met het Wmo-loket van uw gemeente. Hier vindt u de contactgegevens van alle Wmo-loketten in  Nederland. Na een aanvraag is de gemeente verplicht binnen uiterlijk zes weken antwoord te geven. Bij voorkeur vindt hiervoor een persoonlijk gesprek plaats. Zonder onderzoek mag een gemeente u niet naar een ‘algemene voorziening’ doorverwijzen. Dit zijn voorzieningen die niet speciaal voor u, maar door iedereen zijn te gebruiken. Bijvoorbeeld openbaar vervoer, buurthuizen, klussendiensten, maaltijdenservice en boodschappenservice.

Tip: spoedeisende gevallen

Het kan voorkomen dat u een vraag hebt waarbij de wettelijke termijn van zes weken onredelijk lang is. De gemeente moet dan per direct een tijdelijke oplossing aanbieden in afwachting van de uitkomsten van het onderzoek![/box]

Bereid het gesprek goed voor

• Voer het gesprek bij voorkeur niet alleen. Kan een mantelzorger aanwezig zijn? Bereid het gesprek ook met hem of haar voor, zodat u samen al hebt nagedacht over uw situatie, wensen en mogelijkheden. U kunt ook gebruik maken van gratis cliëntondersteuning (zie verderop).
• Denk na over de plek van het gesprek. Waar voert u dat het liefst? Bij u thuis? Of bij degene die voor u zorgt?
• Denk alvast na over feitelijke gegevens over uw gezondheid. Wanneer heeft u uw huisarts gesproken en welke behandelingen heeft u ondergaan? Het is handig wanneer u medische verklaringen en/of uitslagen van onderzoeken bij de hand heeft.
• Ga na welke hulp u nodig heeft en hoe vaak. Maak uw vraag concreet. Gaat het om hulp in de huishouding? Of om een traplift? Of iets waarvoor u misschien zelf geen oplossing weet? Ook dat kunt u tijdens het gesprek aan de orde stellen.
• Doet u zich in het gesprek niet beter voor dan u bent, ook al bent u best trots op wat u nog zelf doet. Wees ook niet te optimistisch over wat de mantelzorger allemaal voor u doet. Geef een reëel beeld van de situatie. Ga ook na of een mantelzorger die hulp kan (blijven) verlenen of dat u daarvoor een professionele hulp nodig heeft.
• U kunt al veel vantevoren opschrijven, zodat u zeker weet dat het tijdens het gesprek aan de orde komt. Maak bijvoorbeeld gebruik van ons Persoonlijk zorg- en leefplan.

Wees alert tijdens het gesprek

• Wees er alert op of u dingen in de mond worden gelegd waar u niet achter staat. En let ook op de objectiviteit van het gesprek: het gesprek mag niet tot een vooropgezette uitkomst leiden.
• Maak tijdens het gesprek aantekeningen, en neem de afspraken na afloop met de medewerker van de gemeente door. Dan weet u zeker dat u alles begrepen heeft.
• Vraag hoe het verder gaat. Wie doet wat en wanneer?

Controleer afspraken na het gesprek

• Als u na afloop van het gesprek aanvullingen of wijzigingen wilt doorgeven, vraag dan of dat kan in een aanvullend gesprek.
• Vraag waar u eventuele klachten kunt melden wanneer u niet tevreden bent over het verloop van het gesprek.
• Binnen twee weken na het gesprek ontvangt u een schriftelijk verslag met de afspraken uit het gesprek. Vraagt u zich af: staan de feitelijke afspraken die zijn gemaakt, correct en duidelijk in het verslag?
• Bent u het eens met het verslag en de afspraken die de gemeente u toezegt? Dan kunt u tekenen. Als u vindt dat er niet goed naar uw persoonlijke situatie is gekeken, kunt u contact opnemen met uw gemeentelijke gesprekspartner. Mogelijk kunnen zaken worden aangepast. Als dat onvoldoende resultaat oplevert, kunt u overwegen bezwaar aan te tekenen. (Als u in uw recht staat, hebt u goede kans dat u in het gelijk wordt gesteld; in 2015 zijn er 2.200 rechtszaken gevoerd tegen gemeenten waarbij verreweg de meeste gewonnen zijn door cliënten.)
• De gemeente stemt vervolgens met u af welke vervolgstappen worden gezet om de ondersteuning te regelen.

Gratis hulp bij uw gesprek

Bij het keukentafelgesprek staat u er niet alleen voor. U kunt iemand uit uw netwerk vragen om bij het gesprek aanwezig te zijn, zoals een partner, zoon, dochter, vriendin of buurman. Maar er zijn nog meer mensen die u kunt inzetten:

• een vrijwilliger: er zijn vrijwillige cliëntadviseurs die u kunt inschakelen. De ouderenbonden PCOB en Unie KBO stellen deze soms beschikbaar aan hun leden. Bij de ANBO kunt u gebruik maken van een telefonische Raadslijn; als telefonische ondersteuning onvoldoende is, dan bezoekt een ANBO-consulent u aan huis. Deze vorm van ondersteuning door ouderenorganisaties kan prettig zijn omdat leeftijdgenoten u belangeloos helpen en goed aansluiten bij uw leefwereld. De kosten van het lidmaatschap van één van de bonden wegen al snel op tegen de meerwaarde van een extra gesprekspartner, als die voor u beschikbaar is (de contributie bedraagt ongeveer € 20 – € 50/jaar, afhankelijk van de bond en afdeling). Woont u in Noord-Brabant, dan kijkt u hier voor informatie van samenwerkende ouderenbonden in die provincie.
• een professionele cliëntadviseur: als u niet wilt of kunt bouwen op uw eigen netwerk of vrijwilligers, dan is er gelukkig ook iets anders geregeld: om u bij te staan bij het keukentafelgesprek met uw gemeente heeft u altijd het wettelijke recht om kosteloos de hulp in te roepen van een onafhankelijke professionele cliëntondersteuner. Dat is iemand die weet wat uw rechten zijn en die vooral úw belang goed in het oog houdt. Deze vorm van cliëntondersteuning regelt u via het Wmo-loket van uw gemeente. U vindt het telefoonnummer en e-mailadres van uw Wmo-loket hier.
• PS: hebt ook zorg nodig in uw eigen huis? Ook daarvoor kunt u gebruik maken van gratis en onafhankelijke ondersteuning. Lees hiervoor dit bericht van ons.

Betaalde hulp bij uw gesprek

Uiteraard kunt u ook iemand inhuren om u te helpen bij de voorbereiding, uitvoering en opvolging van het gesprek. Mantelzorgmakelaars zijn hiervoor een voor de hand liggende optie. Sommige mensen vragen hun ergotherapeut. Kent u nog andere beroepsgroepen die u kunt inhuren rond het keukentafelgesprek?

Verdere hulpmiddelen

Wilt u zich verder verdiepen en voorbereiden? Kijk dan eens naar de volgende bronnen:

• Gebruik de brochure ‘Handig om te weten en om niet te vergeten bij het keukentafelgesprek‘ van Huis voor de Zorg.
• Maak gebruik van de Checklist ‘Voorbereiden op het keukentafelgesprek’ van Zorgverandert.
• Maak gebruik van het format voor een Persoonlijk Plan van Zorgverandert.
• U kunt zich voorbereiden via de online cursus ‘De Wmo: goed voorbereid het keukentafelgesprek voeren‘ van de Spieracademie.
• U kunt gebruik maken van de cursus Keukentafelgesprek/persoonlijk plan van Per Saldo.
• Ook de site Gesprek met de gemeente van Achmea, Reinaerde, Adviespunt Zorgbelang en Cliëntenbelang Utrecht kan u helpen, met onder andere een praktische vragenlijst.
• In dit filmpje van de gemeente Maasgouw kunt u zien hoe een keukentafelgesprek verloopt.

Wat zijn uw tips en adviezen?

Met een goede voorbereiding van het keukentafelgesprek met de gemeente komt u het verst, zeker met de juiste ondersteuning en hulpmiddelen. Heeft of kent u zelf nog tips, instrumenten of hulpmiddelen die kunnen helpen? Laat ze hieronder achter!

Wilt u elke 2 weken een gratis update ontvangen zoals dit artikel over het keukentafelgesprek? Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.