Op hoge leeftijd kunt u ook gebruik maken van diensten van kerken om zelfstandig te blijven wonen. U hoeft er niet gelovig voor te zijn en het gaat om meer dan religie of levensvragen. We helpen u op weg en deden een proef op de som. Hoe staat het gesteld met de dienstverlening voor ouderen door kerken in Nederland?
Onderzoek kerken
Dit artikel is een eerste verkennend onderzoek: we richtten ons op de grote lijnen in de activiteiten van de twee grootste kerken in ons land: de Protestantse en Katholieke kerken in Nederland. Ook deden we een praktijktest. Wat doen de kerken zoal voor ouderen? En hoe vind je dat aanbod? En moet je lid van van de kerk zijn om mee te kunnen doen? Als u activiteiten of inzichten mist, geef die dan onder het artikel aan ons door.
Kerken en ouderen: een hechte band.
Ouderen zijn belangrijk voor de kerk: ze leveren veel giften, gaan vaak naar de kerk en verrichten het meeste vrijwilligerswerk . Maar anderzijds doen de kerken veel voor ouderen. Het helpen van mensen die een steuntje kunnen gebruiken, staat daarbij voorop. Het kerkbezoek daalt in Nederland; toch geeft de helft van de volwassen bevolking aan dat zij zich rekenen tot een geloofsgemeenschap, aldus het CBS.
Open voor iedereen
Wie bij een kerk aanbelt met met een serieuze vraag over het leven, zal er over het algemeen een luisterend oor vinden. Om voor een dergelijk gesprek in aanmerking te komen, kunt u het beste een afspraak maken met een kerkelijk of pastoraal werker en uitleggen waarover u graag een gesprek wilt. Dat kunt u altijd doen, ook als u niet bij de kerk aangesloten bent. Kerken staan altijd open om mensen te helpen, zonder u meteen te willen bekeren.
Levensvragen
Natuurlijk organiseren kerken activiteiten op het terrein van religiositeit en levensbeschouwing. Behalve de algemene missen of kerkdiensten zijn er soms ook speciale kerkdiensten voor ouderen (inclusief vervoer), huisbezoek voor ouderen en gespreksgroepen levensvragen.
Op het terrein van levensvragen is de website (Expertise) Netwerklevensvragen.nl opgericht. Op deze website kan men verhalen van vrijwilligers en professionele zorgverleners lezen over hoe ouderen geestelijk ondersteund kunnen worden. Bij de opzet hiervan waren overigens niet de kerken, maar wel de protestantse en katholieke ouderenbonden betrokken.)
Gemeenschapszin
Kerken richten zich ook op het versterken van de band tussen leden onderling en met de kerk. Soms specifiek voor ouderen. Twee voorbeelden:
- In de Protestantse Gemeente Emmen Zuid ontmoeten oudere gemeenteleden, zo vanaf 60 jaar, elkaar in de SuperPlus groep. Het is geen vereniging maar een ontmoetingsplaats. Na koffie/thee en bijpraten volgt een programma met tot slot een gezamenlijke broodmaaltijd.
- In het Overijsselse Wijhe is de taakgroep “Kerk en ouderen” actief. Deze verzorgt onder andere voor ouderen ontmoetingsdagen om de onderlinge band te versterken. Met feestdagen ontvangt men een attentie.
Rondom de ‘formele’ activiteiten stimuleren de kerken om oog te hebben voor ‘mensen in de omgeving die hulp kunnen gebruiken’, om daarmee vooral burenhulp te bevorderen. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat men kinderen opvangt wanneer de moeder in het ziekenhuis ligt.
Maatschappelijke dienstverlening
Lang niet alle activiteiten van kerken hebben met het geloof te maken. Vanuit de (religieus geïnspireerde) drijfveer om iets te betekenen voor anderen en de maatschappij voeren de kerken taken uit die ook wel de ‘diaconie’ worden genoemd. De diaconie zet zich in voor mensen met maatschappelijke problematiek – “kerken zien om naar de naaste in nood in de kerk maar ook daarbuiten. Ze helpen waar geen helper is”, aldus het Diaconaal Steunpunt. Dit steunpunt noemt naast ‘huisbezoek’ ook de volgende aandachtsvelden waar ouderen in het bijzonder mee te maken kunnen hebben:
- armoede: financiële steun, schuldhulpmaatje, cursussen;
- eenzaamheid: seniorenuitjes, maaltijden voor alleengaanden;
- ziekte, handicaps en psychische problemen: bezoek, boodschappen, vervoer.
Ook stelt het Diaconaal Steunpunt dat de Wmo een “mogelijkheid biedt om het diaconale hart van de gemeente in de samenleving te laten spreken”. De Protestantse Kerk heeft het ook over de Zorgzame Kerk, waar het kerkgebouw kan worden in gezet voor zorg- en welzijnsactiviteiten. Daarbij gaat het ook over zorgmaatjes: “de kerk biedt zorg aan zorgafhankelijke mensen die in een isolement dreigen te raken.” Al deze initiatieven beloven heel wat!
Voorbeelden van diensten
Een bekend voorbeeld is de hulp aan daklozen door het Leger des Heils. Maar kerken zorgen ook voor diensten zoals huisbezoeken, ziekenbezoek, stervensbegeleiding en steun bij verlies. Een ander voorbeeld is Diaconaal Platform Ede dat onder andere ‘Samen Voor Elkaar Ede’ steunt. Hierbij gaat het om het verbinden van mensen die hulp nodig hebben en geen beroep kunnen doen op een eigen sociaal netwerk én mensen uit de kerken die hun medemens hulp willen bieden in het leven van alledag, zoals wandelen, een kopje koffie drinken en helpen met klusjes. Ook is het platform betrokken bij SchuldhulpMaatje. Dat is een initiatief van de landelijke kerken in Nederland, gericht op de toenemende schuldenproblematiek. Een ander voorbeeld is de Protestantse Gemeente Oegstgeest, die als eerste is gestart met ‘zorgmaatjes’.
Praktijktest Montfoort
Onze digitale rondgang door het land laat zien dat kerken veel soorten diensten bieden waar ouderen gebruik van kunnen maken én dat er mooie ambities zijn. Maar: hoe dik is het aanbod voor ouderen gezaaid wanneer we naar het aanbod in één willekeurige gemeente kijken, laten we zeggen mijn woonplaats: de gemeente Montfoort?
- Het valt op dat de Hervormde Gemeente Montfoort en de Parochie van de Heilige Drie-eenheid geen activiteiten specifiek voor ouderen op hun website noemen. Wel zijn er natuurlijk onderwerpen waar ouderen bovengemiddeld mee te maken krijgen, zoals steun bij ziekte. En in algemene zin vermelden de websites dat de diaconie hulp verleent “waar geen of onvoldoende hulp is”.
- De Protestantse Gemeente van Linschoten organiseert soms een ouderenreis, zoals naar het Statenbijbelmuseum in Leerdam.
- De Hervormde Gemeente Linschoten heeft wekelijks een ouderenkring met een boekbespreking en zesmaal per jaar een ouderenmiddag met film. Voor vervoer wordt gezorgd.
Conclusie: in deze bescheiden praktijktest lijkt praktische hulp voor zelfstandig wonende ouderen wisselend en beperkt te zijn.
Ten slotte
Kerken doen veel voor ouderen. Behalve zingevings- en religieuze activiteiten, verzorgen ze ook huisbezoeken, uitjes, boodschappen, vervoer en financiële steun. De indruk bestaat dat het aanbod voor buitenstaanders helaas niet goed te vinden is. Voor een flink deel zijn de activiteiten vergelijkbaar aan dat van organisaties zoals Humanitas en het Rode Kruis. Denkt u bij hulpvragen dus ook eens aan kerken als organisaties waar u kunt aankloppen. U vindt kerken in uw omgeving via onze Keuzehulp voor Ontmoeting, uw gemeentegids, het Wmo-loket of bijvoorbeeld via E-kerk.
Uw ervaringen
Hoe is het aanbod in uw gemeente geregeld? En: heeft u misschien nog tips voor het aanbod van kerken voor ouderen? Noteert u die dan hieronder, zo helpt u andere bezoekers van Alleszelf.nl. Dank u wel!
Wilt u elke 2 weken een gratis update ontvangen zoals dit artikel over kerken en hulp? Klik hier en schrijf u in voor onze nieuwsbrief.
Een mooi initiatief: Wel eens gedacht aan hulp via de kerk.
Volgens mij is dit de zin van het leven. Veel kerken zijn in stilte zeer actief. In deze tijd van participatie is het goed om nog meer naar buiten te treden en het goede te doen” zonder voorbehoud. Wij moeten gewoon even terug naar de tweede helft van de vorige eeuw, omzien naar elkaar, zonder te betuttelen. Het organiseren van dagbestedingen het aanbieden van maaltijden zijn twee belangrijke items om welzijn te creëren voor ouderen en alle kwetsbaren. Het bieden van welzijn kan leiden tot minder klachten en nodigt wellicht uit tot activiteit.
Prima aktiviteiten van de kerken!
Alle service-gerichtheid in alle geledingen van de samenleving zet ons ‘in de juiste houding’.
Dit is precies waarover ik al geruime tijd aan denk. Misschien moet er al iets geregeld gaan worden voor ouderen zelfs voordat ze zorg nodig hebben. Zelf ben ik niet bij een kerk aangesloten, ik ben Ned. Hervormd, ik zou niet weten waar ik naar toe kan. Het zou mooi zijn als er een ontmoetingspunt voor 60- plussers zou zijn, misschien 1 x per week. Zelf ben ik een paar keer verhuisd. De vrienden die mijn man en ik hebben, wonen wat verder weg en zijn ook wat ouder waardoor je elkaar minder vaak ziet. We hebben veel interesses en bezigheden, maar we zouden het toch fijn vinden om met mensen met dezelfde interesses te kunnen communiceren. We hebben altijd veel vrijwilligerswerk gedaan, nu is de tijd gekomen om voor onszelf iets te doen. Met anderen praten en van gedachten wisselen vinden we erg belangrijk. In onze buurt hebben we dit niet kunnen vinden..mocht je alleen komen te staan dan zou ook fijn zijn om een paar andere mensen om je heen hebt, via een kerk b.v waarmee je ergens naar toe kunt gaan. Museum, sporten, lopen, een keertje ergens lunchen, of gewoon bij elkaar komen om te praten of te eten. Ik heb al geinformeerd bij ” de Boei” in Wateringseveld (kerkelijk centrum) maar ben daar nog niet zoveel wijzer geworden. Het zou al mooi zijn als ik een groepje dames zou leren kennen waarmee ik kan overleggen wat de mogelijkheden zijn, liefst wel via een kerk. Helaas zijn de kerken niet toegangkelijk genoeg.
Jammer, want er zouden genoeg mogelijkheden kunnen zijn, voor 65-plussers. Dat is ook alvast ” omzien naar elkaar”
Met vriendelijke groet,
Jeannet Lanting
Ik reageer zo maar . als 1935-er zijn wij nog gewend actief te zijn , maar je hebt soms zelf niet door hoe je bezig bent . Ik verveel mij nooit , wat komt doordat ik nog veel kan en doe . Nu ik 2 mensen hulp wil bieden die dicht bij mij wonen , ook op hun hulplijsten sta , merk ik dat ik het graag voor hun doe . Zij zijn het die mij eraan herinneren dat ik zelf van hun geen wederdienst kan /mag verwachten , waaraan ik nog nooit gedacht heb ( terwijl ik toch 20 jaar in een verpleeghuis anex Reaktiveringscentrum gewerkt heb) .
De oorlogservaringen zijn het waarschijnlijk die het mij niet meer mogelijk maken aan gebed of gezang in een kerk deel te hebben . Toch heb ik veel grote europeese Kerkgebouwen bezocht en altijd was het de be- / verwondering uit technisch en cultureel opzicht die ik fascinerend vind . Zoals kort geleden nog weer ontdekt werd uit welk een geniale geest het bouwwerk van de Sagrada Familia in Spanje voort gekomen is ( dankzij TV Arte ) .
Ons moeder aarde is niet meer wat zij is geweest en dat is het geen wat mij interesseert – ik wil weten hoe en waar de mens er lustig, zonder enig reflectievermogen , zijn gang gaat . Internet en dergelijken maken het ook zo gemakkelijk overal en met iedereen te kunnen overleggen .
Maar dat ik uiteindelijk misschien zelf ook hulp nodig hebben staat als een paal boven water . Het nadeel is dat ik mij nog nooit heb verveeld en ik dit feit aan de ene kant als zegen ervaar , anderzijds realiteitszin moet ontwikkelen . Mij is ook welbekend dat , dankzij onze juist op dit gebied falende regering , velen in schulden terecht komen of zelfs wekenlang al overleden zijn voordat iemand het ontdekt . Is onze deels ‘ikgerichte’ instelling misschien ook het gevolg van onze toenmalige welvaartsstaat ?
2 kinderen met 7 kleinkinderen geven mij en velen met mij niet de garantie dat er wel familie zal zijn die een helpende hand uit zou kunnen steken , dat staat als een paal boven water .
Toch heb ik moeite mij straks dan aan een kerk te wenden voor enige hulp . Ik voel dit als laf / oneerlijk . En daarbij komt dat niemand vooraf weet welk soort specialistische hulp je nodig zou hebben op een gegeven ogenblik . En wat er nu soms al aan ongeschoold personeel ingezet word , heb ik bij een door hersenbloeding eenzijdig verlamde schoonzus kort geleden meegemaakt . Met geen pen te beschrijven , zo amateuristisch en buitengewoon vervelend voor haar .
ik blijf zeggen dat iemand , zolang deze aan kan geven dat iets niets niet werkt , heel veel voordeel heeft . Daarbij komt nog dat de farma-industrie een enorme vinger in de pap heeft die men vaak niet kan achterhalen . Mijn vriendin is er ook de dupe van geworden .
Tot slot moet ik zeggen dat het initiatief van de kerken te waarderen is ! Toch kan niemand vooraf zeggen wat hem overkomt en welk soort hulp nodig is op dat ogenblik . Dit is natuurlijk ook voor professionele hulpverleners onvoorspelbaar bij het stijgende aantal ouderen .
In ieder geval hoop ik dat de kerken het aantal aanvragen niet onderschat en vanaf het begin niet ’te veel hooi op de vork’ neemt . Ik weet wat het betekend iemand naar behoren te helpen – kost inzet .
Vriendelijke groet , Helgard Sutterland .
In Ede is er elke woensdagmorgen Open Kerk in de Goede Herderkerk aan de Ganzeweide, het voormalige r.k. kerkgebouw. Van 10 – 12 uur voor koffie en gezelligheid, een spelletje en zo. Geheel vrijblijvend en voor iedereen, oud en jong. Nogal wat buurtgenoten komen er regelmatig. En eenmaal in de maand een gezellige lunch of warme maaltijd met elkaar.